سیری در حدیث عنوان بصری

امام صادق علیه السلام به عنوان بصری فرمودند که من نُه چیز را به تو یاد می دهم که در زندگی عملی خودت انجام بدهی.

امام فرمودند: سه چیز از این نُه چیز در مهار نفس است که انسان بتواند امیال نفس را کنترل بکند و یک تمرینی داشته باشد ، سه چیز آن درمورد حلم و بردباری است که در زندگی ناملایماتی پیش می آید که انسان باید بردبار باشد و سه چیز هم در مورد کسب علم و دانش است .

سه چیزی که درمهار نفس است: مبادا وقتی اشتها به چیزی نداری آنرا از سر سیری بخوری. بعضی ها یخچال را زیارتگاه می کنند و دائم سر یخچال می روند . پس چیزی که اشتها نداری نخور زیرا ممکن است که باعث حماقت و کند ذهنی بشود ، دیگر اینکه موقع گرسنگی غذا بخور و دیگر اینکه مراقب غذایت باش که حلال باشد و نام خدا را هم ببر تا این غذا بتواند سوخت تو برای رفتن به آخرت باشد.  هر غذایی نمی تواند سوختی برای رشد انسان باشد. غذایی که حرام است از طرف شیطان رسیده است و باعث صعود انسان نمی شود.

امام علی (علیه السلام) وقتی به باغ خودش در مدینه رفته بودند به کارگرشان فرمودند : آیا غذایی داری که بخوریم ؟ کارگر گفت : کدوی کمی داریم که می توانیم آنرا بخوریم . وقتی حضرت آنرا با نان جو خورد ، فرمود : حیف است شکمی که با چند لقمه نان سیر می شود با حرام پر بشود.

حضرت فرمودند : سه چیز بندگی در حلم و بردباری است . اگر کسی به تو گفت که اگر تو یک چیز به من بگویی، من ده چیز به تو جواب خواهم گفت ، تو به او بگو که اگر تو ده چیز به من بگویی ،من یک چیز هم به تو جواب نمی دهم . اینها در مسائل فردی بین دو مسلمان است که انسان باید خودش را نگه دارد . دوم اینکه اگر کسی به تو دشمنام داد بگو : اگر در این دشنامی که به من دادی تو راست گفتی ، از خدا می خواهم که من را ببخشد و اگر تودروغ گفتی ،من از خدا می خواهم که تو را ببخشد . اگر کسی بخواهد این طوری رفتار کند باید مهار نفس بالایی داشته باشد . پسر عموی امام سجاد (علیه السلام) حرفهای نامربوطی به حضرت زد و امام هیچی نگفت . فردای آن روز حضرت به خانه ی پسرعمویش رفت و سلام کرد و گفت : اگر چیزی که دیروز به من گفتی در من باشد خدا من را ببخشد و اگر آن چیزی که تو گفتی و در من نبود، خدا تو را ببخشد . پسرعموی حضرت شرمنده شد و امام را بوسید و سوم اینکه اگر کسی تو را تهدید کرد تو او را نصیحت کن .

سه چیز بندگی درعلم و دانش است : یکی این که چیزی که نمی دانی از علمای آن علم سوال کن . در اینجا محل حیا نیست . مبادا پرسش تو برای زمین زدن فرد باشد پرسش تو باید برای علم آموختن باشد و دیگر اینکه مستبد به رای نباشد و دیگر اینکه از فتوا دادن و نظر دادن هایی که به او مربوط نیست بپرهیزد. کسانی که صاحب نظر نیستند نباید نظر بدهند مخصوصا اگر این فتوا در مسائل دینی باشد که ممکن است عده ای را به انحراف بکشاند.

اگر کسی بتواند این نه چیز را رعایت بکند می تواند درجه ی تقوا را طی کند .

بخشی از سخنرانی حجت الاسلام والمسلمین عالی در برنامه سمت خدا